Aya sababaraha (beberapa) rupa (jenis) wangunan sunda buhun (lama) teh, diantarana :
1. Suhunan jolopong: suhunan nu lempeng (lurus). Mun basa indonesia mah, atap pelana. Siga (saperti) pelana kuda. (Suhunan Jolopong mangrupakeun bentuk rumah nu atapnya memanjang), disebut oge (juga) suhunan panjang, gagajahan jeung regol.
2. Joglo (tagog) anjing: Wangunan anu bentukna saperti anjing keur jogo (duduk) Suhunan hareup (nu siga bangus/ mulut anjing) ngiuhan émpér imah (menutupi teras rumah).
3. Badak heuay: Dedegna imah badak heuay rada deukeut ka jogo (tagog) anjing, ngan luhureun sirahnya aya ceulian-susuhunan tambahan, kahareup. (bentuk rumah badak heuay seperti tagog anjing tapi diatas kepala suhunan ada tambahan atau atap belakang dan depan menyerupai badak sedang menguap)
4. Parahu kumureb: Potonganana (bentuknya) siga tangkuban parahu pisan, trapesium tibalik, di Tomo Sumedang, disebutna jubleg nangkub.
5. Capit Gunting: Potongan imah anu tungtung suhunanana make kai atawa awi dicagakeun saperti gunting rek nyapit.
6. Julang ngapak: Julang ngapak mun diténjo ti hareup (dari depan), suhunan kénca katuhuna (kanan kiri) siga jangjang (sayap) manuk, julang-suhunanana opat nyambung nu di sisi nyorondoy. Sambunganana di tengah, maké tambahan siga gunting muka di punclutna. (Julang ngapak seperti burung yang sedang terbang)
7. Buka palayu: suhunan siga imah Betawi aya émpér (teras) panjang dihareup.
8. Buka pongpok: rada mirip buka palayu, ngan pantona dirobah ka arah jalan
Bagean-Bagean Imah
o Amben = tempat imah panggung nu lanténa tina palupuh
o Tepas = émpér, bagian imah anu panghareupna anu digemblangkeun, piranti narima tamu atawa ngawangkong
o Dapur/pawon = rohangan imah paranti masak
o Goah = paranti nyimpen béas (pabéasan) atawa kadaharan
o Patengahan = rohangan imah nu di tengah
o Pangkéng = kamar rohangan imah paranti saré atawa barang simpen
o Pipir = taneuh sakurilingeun imah
o Buruan = taneuh tukangeun imah
o Suhunan = bagian imah pangluhurna, manjang nurutkeun wangunan imah
o Wuwung = tutup suhunan (tempat patepungna kenténg) anu dijieuna tina séng, injuk, atawa kenténg, wuwung (nok)
o Ampig/abig = bilik juru tilu tina pongpok imah
o Bilik = pipinding imah anu dijieuna tina anyaman awi meunang ngaluaan
o Hateup = tutup imah di luhur sangkan iuh atawa ulah asup cai hujan dijieun tina daun eurih, daun kiray/daun kalapa/injuk
o Lalangit = tutup rohangan imah beulah luhur
o Jandéla = lawang angin atawa cahaya anu bisa ditutup buka cara panto
o Pongpok = rohangan di sisi imah (handapeun suhunan)
o Kolong = rohangan dihandapeun imah panggung
o Golodog = tétécéan piranti unggah ka imah atawa turun ti imah
o Sorondoy = wangunan leutik nu ditémpélkeun kana imah, paranti nyimpen parabot tatanén
o Kobong/jobong = kamar leutik
Rupa-rupa Wangunan jeung Pamakéanana
Umum:
o gedong: imah alus (bagus) tur badag (gede) anu biasana ditémbok
o joglo: adegan imah leutik basajan (bentuk rumah kecil)
o balé kambang: imaha anu diwangun disaluhureun balong, jsb. ('kambang' 'ngambang'), (yang dibangun diatas kolam, empang, dll)
o poporogok: imah siga saung, leutik tapi lumayan
o pakuwon: pakarangan tur imah nu sorangan
o ranggon: saung anu luhur pisan kolongna atawa anu diwangun dina tangkal kai nu luhur
o régol: panto gedé lawang pakarangan (en:gate, de: tor)
o saung: adegan leutik, biasana teu didindingan, ayana di sawah, kebon, paranti reureuh.
Pamaréntahan:
o babancong: wangunan leutik di sisi alun-alun baheula, panggung paragi gegedén, ayeuna mah siga tempat nu nongton kelas VIP di stadion.
o balandongan: adegan samentara pikeun narima sémah dinu hajat atawa tempat hiburan.
o balé désa: kantor pamong désa (kantor desa)
o balé kota: kantor walikota atawa bupati
o balé watangan: pangadilan
o gedong songko: imah bupati baheula
o kadaton, karaton
o pandapa (pendopo): tepas lega bagian hareup gedong kawadanaan, balé kota, jsb.
o kaputrén: bumi jeung pasaréan (tempat tidur) putri raja
o kaputran: bumi jeung pasaréan putra raja
o bénténg: adegan anu tohaga, biasana ngurilingan kota pikeun nahan panarajang musuh
o bui, panjara: paragi ngerem jelema nu meunang hukuman.
Transportasi:
o hanggar: minangka garasi pikeun kapal udara
o stasion: pangeureunan (tempat berhenti) karéta
o halteu: pangeureunan beus
Tatani (pertanian) jeung Dagang:
o jongko, warung: tempat dagang, di pasar biasana eusina pinuh ku jongko
o palalangon: saung luhur di leuweung atawa di huma paranti ngintip sato atawa nungguan huma
o leuit: gudang tempat nyimpen paré
o gosali: tempat gawéna panday (pandai besi)
o bédéng: imah-imah atawa adegan leutik paragi nu digarawé proyék wangunan jeung di kebon (rumah kecil tempat orang yang bekerja di kebun/ proyek bangunan)
Sato (hewan):
o pakandangan: kandang gedé atawa nu loba kandang (kandang besar atau tempat yang didalamnya banyak kandang)
o gedogan, istal: kandang kuda
o karapyak: kandang munding (kerbau) atawa sapi nu dikurilingan ku pager
o pagupon: kandang japati (merpati)
o paranjé: kandang hayam (ayam)
Ibadah:
langgar, tajug
Masigit (masigit)
Gareja (greja)
o Amben = tempat imah panggung nu lanténa tina palupuh
o Tepas = émpér, bagian imah anu panghareupna anu digemblangkeun, piranti narima tamu atawa ngawangkong
o Dapur/pawon = rohangan imah paranti masak
o Goah = paranti nyimpen béas (pabéasan) atawa kadaharan
o Patengahan = rohangan imah nu di tengah
o Pangkéng = kamar rohangan imah paranti saré atawa barang simpen
o Pipir = taneuh sakurilingeun imah
o Buruan = taneuh tukangeun imah
o Suhunan = bagian imah pangluhurna, manjang nurutkeun wangunan imah
o Wuwung = tutup suhunan (tempat patepungna kenténg) anu dijieuna tina séng, injuk, atawa kenténg, wuwung (nok)
o Ampig/abig = bilik juru tilu tina pongpok imah
o Bilik = pipinding imah anu dijieuna tina anyaman awi meunang ngaluaan
o Hateup = tutup imah di luhur sangkan iuh atawa ulah asup cai hujan dijieun tina daun eurih, daun kiray/daun kalapa/injuk
o Lalangit = tutup rohangan imah beulah luhur
o Jandéla = lawang angin atawa cahaya anu bisa ditutup buka cara panto
o Pongpok = rohangan di sisi imah (handapeun suhunan)
o Kolong = rohangan dihandapeun imah panggung
o Golodog = tétécéan piranti unggah ka imah atawa turun ti imah
o Sorondoy = wangunan leutik nu ditémpélkeun kana imah, paranti nyimpen parabot tatanén
o Kobong/jobong = kamar leutik
Rupa-rupa Wangunan jeung Pamakéanana
Umum:
o gedong: imah alus (bagus) tur badag (gede) anu biasana ditémbok
o joglo: adegan imah leutik basajan (bentuk rumah kecil)
o balé kambang: imaha anu diwangun disaluhureun balong, jsb. ('kambang' 'ngambang'), (yang dibangun diatas kolam, empang, dll)
o poporogok: imah siga saung, leutik tapi lumayan
o pakuwon: pakarangan tur imah nu sorangan
o ranggon: saung anu luhur pisan kolongna atawa anu diwangun dina tangkal kai nu luhur
o régol: panto gedé lawang pakarangan (en:gate, de: tor)
o saung: adegan leutik, biasana teu didindingan, ayana di sawah, kebon, paranti reureuh.
Pamaréntahan:
o babancong: wangunan leutik di sisi alun-alun baheula, panggung paragi gegedén, ayeuna mah siga tempat nu nongton kelas VIP di stadion.
o balandongan: adegan samentara pikeun narima sémah dinu hajat atawa tempat hiburan.
o balé désa: kantor pamong désa (kantor desa)
o balé kota: kantor walikota atawa bupati
o balé watangan: pangadilan
o gedong songko: imah bupati baheula
o kadaton, karaton
o pandapa (pendopo): tepas lega bagian hareup gedong kawadanaan, balé kota, jsb.
o kaputrén: bumi jeung pasaréan (tempat tidur) putri raja
o kaputran: bumi jeung pasaréan putra raja
o bénténg: adegan anu tohaga, biasana ngurilingan kota pikeun nahan panarajang musuh
o bui, panjara: paragi ngerem jelema nu meunang hukuman.
Transportasi:
o hanggar: minangka garasi pikeun kapal udara
o stasion: pangeureunan (tempat berhenti) karéta
o halteu: pangeureunan beus
Tatani (pertanian) jeung Dagang:
o jongko, warung: tempat dagang, di pasar biasana eusina pinuh ku jongko
o palalangon: saung luhur di leuweung atawa di huma paranti ngintip sato atawa nungguan huma
o leuit: gudang tempat nyimpen paré
o gosali: tempat gawéna panday (pandai besi)
o bédéng: imah-imah atawa adegan leutik paragi nu digarawé proyék wangunan jeung di kebon (rumah kecil tempat orang yang bekerja di kebun/ proyek bangunan)
Sato (hewan):
o pakandangan: kandang gedé atawa nu loba kandang (kandang besar atau tempat yang didalamnya banyak kandang)
o gedogan, istal: kandang kuda
o karapyak: kandang munding (kerbau) atawa sapi nu dikurilingan ku pager
o pagupon: kandang japati (merpati)
o paranjé: kandang hayam (ayam)
Ibadah:
langgar, tajug
Masigit (masigit)
Gareja (greja)
Pemelihara Kucing Lebih Cerdas daripada Pemelihara Anjing
2015/01/170 CommentsSeberapa Jauh Pengaruh BTS Terhadap Kesehatan Manusia dan Keamananannya
2015/01/010 CommentsRadiasi Gelombang Eletromagnetik Di Sekitar Base Transceiver Station
2022/09/110 CommentsMenelusuri Sejarah Conggeang, Buah Dua, Hariang dan Sekitarnya
2017/06/220 CommentsTanaman Yang Baik dan Tak Baik Ditanam di Pekarangan Rumah
2017/06/210 CommentsSejarah Seni Terebangan
2017/02/030 CommentsHarti Sampurasun Jeung Rampes
2017/01/190 CommentsAsal Usul Penamaan Dusun Cileuksa, Desa Legok Kaler, Kecamatan Paseh
2017/01/190 CommentsKenapa Gunung Gede Menjadi Kiblat Gunung Padang Jaman Megalitikum?
2017/01/080 CommentsPara Nabi dan Rasul, Tidak Mengatakan Sakral Terhadap Puncak Gunung
2016/12/050 CommentsCarita Asal-Usul Pelet Marongge
2016/11/100 CommentsKesenian Tarawangsa Desa Rancakalong
2016/08/150 CommentsSekilas Tembong Agung dan Sumedang Larang Pada Masa Kerajaan
2016/06/260 CommentsBeberapa Tanaman Obat Tradisional Yang Digunakan Masyarakat Baduy
2016/02/020 CommentsAjaran Kapitayan, Agama Purba Bangsa Nusantara
2016/01/250 CommentsKampung Dukuh Cikelet Kec. Pameungpeuk Garut
2015/12/300 CommentsKaulinan Barudak Jaman Baheula
2015/12/280 CommentsRencana Energi Geothermal Terbarukan Gunung Tampomas dan Dampaknya
2015/12/210 CommentsPupuh
2015/11/150 CommentsKi Sunda Mibanda Ciri Jeung Purwadaksina
2015/11/140 CommentsNgariksa Jagat Papatag Buhun Sunda Pikeun Kasimbangan Tata Ruang Wilayah
2015/11/110 CommentsGuguritan
2015/11/100 CommentsRarakitan
2015/11/100 CommentsPaparikan
2015/11/100 CommentsNadhoman
2015/11/100 CommentsWawangsalan
2015/11/100 CommentsParipaos/Paribasa Sunda
2015/11/100 CommentsSora jeung Pakarang Binatang Dina Basa Sunda
2015/11/090 CommentsNgaran Waktu atawa Wanci Dina Basa Sunda
2015/10/300 CommentsNgaran Patukangan, Pagawean Atawa Pakasaban Dina Basa Sunda
2015/10/300 CommentsTatakrama Basa Sunda
2015/10/300 CommentsNgaran Kembang Dina Basa Sunda
2015/10/300 CommentsNgaran Imah Adat Sunda
2015/10/300 CommentsNgaran Kandang, Patukangan Jeung Pakakas/Pakarang Dina Basa Sunda
2015/10/300 CommentsUjungjaya Sebagai Pusat Pertumbuhan Industri Yang Akan Datang
2015/10/150 CommentsMitos Antara Buaya Putih VS Keuyeup Bodas di Waduk Jatigede
2015/10/070 CommentsPatung Batu Arca Domas
2015/10/050 CommentsCisumdawu Jadi, Sumedang Akan Memiliki Pusat Kegiatan Lokal Kawasan Kota
2015/01/230 CommentsPemelihara Kucing Lebih Cerdas daripada Pemelihara Anjing
2015/01/170 CommentsSeberapa Jauh Pengaruh BTS Terhadap Kesehatan Manusia dan Keamananannya
2015/01/010 CommentsRadiasi Gelombang Eletromagnetik Di Sekitar Base Transceiver Station
2022/09/110 CommentsMenelusuri Sejarah Conggeang, Buah Dua, Hariang dan Sekitarnya
2017/06/220 CommentsTanaman Yang Baik dan Tak Baik Ditanam di Pekarangan Rumah
2017/06/210 CommentsSejarah Seni Terebangan
2017/02/030 Comments
Posting Komentar